KATILIM SİGORTACILIĞI TANIMI

Katılım Sigortacılığı Nedir?

Katılım sigortacılığı; fertlerin birleşerek, içlerinden zarara maruz kalan katılımcıların zararının tazmin edilmesi üzerine yaptıkları bir yardımlaşmadır. Bu sistemde toplanan paralar yardımlaşma sandığı ya da risk fonu olarak adlandırılan prim havuzunda birikir ve katılımcılardan hasara uğrayanların zararları bu havuzdan tazmin edilir.

Diğer bir deyişle Katılım Sigortacılığı; Katılımcıların kendileri ile diğer katılımcıların tazminat ödemelerine ilişkin taleplerinin karşılanmasını teminen oluşturulan risk fonuna katkıda bulundukları, söz konusu fonun sigortacılık faaliyeti yapmasına izin verilmiş bir sigorta şirketi tarafından katılım finans ilkelerine uygun olarak yönetildiği ve ortak risk paylaşımı ile dayanışma esaslarına dayanan sigorta türünü ifade etmektedir.

Temel ilke yardımlaşma olmakla birlikte, katılımcılarımızdan topladığımız katkı primlerini faiz içermeyen katılım fonlarında değerlendiriyoruz.

Katılım Sigortacılığı Genel İlkeleri

• Yardımlaşma unsurunun/amacının bulunması
• Katkı Primlerinin toplandığı prim havuzunun katılımcılara ait olması, şirkete ait bir mülkiyetin bulunmaması
• Sermayedara ait varlıkların ve katılımcılardan toplanan katkı primlerinin şirket Danışma Komitesi tarafından cevaz verilen faiz dışı piyasa araçlarında (katılım bankaları, sukuk, BIST katılım endeksi, kıymetli metaller, döviz vb.) değerlendirilmesi.
• Katılım Sigortacılığı ürünlerine ait tüm hususların ilgili mevzuata uygunluğunun danışma komitesi tarafından denetlenmesi .
• Katılım Sigortacılığı kapsamında yapılan tüm işlem ve değişikliklerin danışma komitesi onayına istinaden yürürlüğe alınması.

Katılım Sigortacılığı İle Geleneksel Sigorta Arasındaki Farklar

Katılım Sigortacılığı Modelleri

Mudarebe Modeli

Özellikle Malezya, Endonezya gibi uzak doğu ülkelerinde benimsenen bir modeldir.

Mudarebe modelinde şirket toplanan primlerin işletilmesinden ve idaresinden sorumlu bir müteşebbis gibi hareket etmektedir. İşletilen havuzda dönem sonu kalan bakiye ve havuza ait meblağdan elde edilen yatırım kazancı şirket ve havuz arasında önceden belirlenmiş bir oran dahilinde paylaştırılır.

Dönem içerisinde oluşan direkt ve dolaylı hasar giderleri ile retekâfül / reasürans giderleri katılımcı havuzundan karşılanmakta, diğer giderler ise şirketin kendi sermayesi tarafından üstlenilmektedir.

Vekâlet Modeli

Bu modelin temel ilkesi şirketin poliçe sahibinin vekili gibi hareket etmesidir. Şirketin rolü havuza ait tüm işlemleri önceden belirlenmiş maktu veya nisbi bir ücret mukabilinde yerine getirmektir. Şayet bu işlemlerden şirket pay almıyorsa bu sisteme “Ücretsiz Vekalet” ücret alıyorsa “Ücretli Vekâlet” adı verilir.

Bu modelde şirketin alacağı vekâlet ücreti dönem başlarında belirlenir. Genel yönetim giderleri şirketin vekâlet ücretinden karşılanır ve bu ücretin yetmediği durumlarda şirket sahipleri bu eksiği kendileri karşılar. Giderlerin alınan ücretten düşülmesi ve varsa yatırım gelirlerinden şirketin payının eklenmesi sonucu şirketin kazancı ortaya çıkar. Havuzda kalan miktar ise poliçe sahiplerine aittir, şirket herhangi bir pay alamaz.

Hibrit Model

Hibrit model mudarebe ve vekâlet modellerin karması olarak ortaya çıkmış bir sistem olup hâlihazırda dünya üzerinde sıklıkla uygulanan bir modeldir.

Bu modelde teknik yani sigortacılık işlemleri için vekâlet, mali yatırım işlemleri için ise mudarebe usulü benimsenmektedir.

Vekâlet Vakif Modeli
Tercih ediliş bakımından pek sık rastlanılmayan ve genellikle Pakistan’da örnekleri görülen Vakıf modelinde sigorta şirketi bir vakıf veya bağış kurumu oluşturmaktadır. Katılımcılar, kurulan vakıfta oluşturulan fona katkıda bulunmaktadırlar. Diğer işleyiş kuralları ise vekâlet modelindeki gibidir.

Katılım Sigortacılığı Mevzuatı

· 20.09.2017 tarih ve 30186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Katılım Sigortacılığı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik.

· 20.12.2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Katılım Sigortacılığının Uygulanmasına İlişkin Genelge.

Şirket Uygulamaları

Şirketin Uyguladığı Model

Groupama Hayat A.Ş. Türkiye Finans Katılım Bankası A.Ş. ile yaptığı anlaşma çerçevesinde TÜRKİYE FİNANS KATILIM BANKASI A.Ş. KATILIM SİGORTACILIĞI GRUP HAYAT SİGORTASI ve TÜRKİYE FİNANS KATILIM BANKASI A.Ş. KATILIM SİGORTACILIĞI GRUP FERDİ KAZA SİGORTASI ürünlerinde katılım sigortacılığı ilkelerini benimsemiş olup poliçe düzenlenmesi, hasar ödemeleri, yatırım faaliyetleri ve diğer alanlarda faizsizlik esasına azami riayet göstermektedir.

Şirketimiz katılım sigortacılığı faaliyetlerini kapsayan işlemlerde Ücretli Vekâlet modelini benimsemiştir.

Vekâlet Ücret oranları her yıl başında belirlenmekte ve o yıl içinde katılımcı aleyhine olacak bir değişiklik kesinlikle yapılamamaktadır. Ancak müşteri lehinde olacak oran ayarlamaları mümkündür. 2019 yılı itibariyle Katılım Sigortacılığı işlemlerinde uygulanacak Vekalet ücreti oranı %35’dir.

Katılım Sigortacılığı Uygulanan Branşlar

Groupama Hayat A.Ş. sunduğu hayat branşı ürünlerinde katılım sigortacılığı modelini uygulamaktadır.

Teknik ve Mali İstatistikler

Katılım Sigortacılığı Finansman Grup Hayat Sigortası

Bakiye İadesi

Katılım Sigortacılığı sisteminde toplanan katkı primleri bağış mahiyetinde kabul edilmekte olup; toplanan bu tutarlar risk fonunda biriktirilmektedir.

Bakiye İadesi; dönem sonunda, fondan o dönemdeki sigortacılıkla ilgili masraf ve giderler (hasar ödemeleri , aracı komisyon ödemeleri , vekalet ücreti , reasürans giderleri , yatırım masrafları , sigortacılık işlemlerine ilşkin yasal yükümlülükler vb.) düşüldükten sonra, artı bakiye kalması halinde bu tutarın o dönem katılımcılarına katılım paylarına göre belirli matematiksel hesaplamalara istinaden dağıtılmasıdır. Bakiye iadesi Katılım Sigortacılığı ilkelerinden biri olmayıp, her döneme özel şartlar dikkate alınarak işlemler yapılmaktadır.

Groupama Hayat A.Ş. söz konusu Risk Fonunun fazla vermesi halinde Şirket olarak katılımcılara herhangi bir bakiye iadesi yapmayacaktır . Fazlalık tutar gelecekteki öngörülemeyen riskler için ihtiyat fonu olarak ayrılacaktır.

Katılım Reasürans Uygulamaları

Reasürans sigorta şirketi tarafından teminat altına alınmış bir riskin belli bir kısmının veya tamamının yeniden sigorta edilmesidir.

Sigorta şirketleri, teminat verdikleri rizikolarda büyük hasarların aynı zamana gelme ihtimaline karşı, hasar ödemelerinde zorlanmamak için reasürans yaptırır.

Reasürans, sigorta şirketlerine, tek başlarına yüklenmeleri kendi sermayeleri, ihtiyatları, özvarlıkları bakımından kısaca mali yönden mümkün olmayan riskleri, sigortalayabilme imkânı verir.

Reasürans işlemi ülkemizde ve dünyada münhasıran reasürans işlemi yapan şirketler tarafından icra edilmektedir.

Katılım sigorta şirketleri yapıları gereği katılım reasürans şirketleriyle çalışmak durumundadırlar. Ancak katılım reasürans şirketlerinin sayı ve kapasite olarak yetersiz olması sebebiyle, danışma komitelerinin onayıyla, geleneksel reasürans şirketleriyle çalışılması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

Groupama Hayat A.Ş. 2019 yılında aşağıda yer alan geleneksel reasürans şirketleri ile çalışmaktadır.

Likidite İmkanı Uygulamaları

Karz-ı Hasen, ülkemizdeki kullanım şekliyle Likidite İmkânı, risk fonunun yasal ve idari yükümlülüklerini yerine getirme hususunda yetersiz kalması halinde şirketin, yaşanan açığı fonlama yoluyla kapatmasına verilen isimdir. Şirket açığın kapatılması için fona verdiği bu tutarı karşılıksız verebileceği gibi sonradan fonda oluşacak pozitif bakiyeden geri almak suretiyle borç olarak da verebilir.

Groupama Hayat A.Ş. oluşan açığın telafisi için fona verdiği borcu, fonun ilerleyen dönemlerdeki fazlalığından her yıl sonu itibariyle açıklalan TÜFE ( Tüketici Fiyat Endeksi ) oranında bir artışla geri almaktadır.